‘In de pensioenwereld is het nooit echt rustig’

Norma van den Berg is sinds 2016 secretaris van Pensioenfonds Astellas. Zij zit namens de werkgever in het bestuur van het pensioenfonds.  Norma heeft veel bestuurlijke ervaring, ze werkt bijna fulltime in de pensioenwereld. Zo is zij naast secretaris van Pensioenfonds Astellas bestuurslid van Bedrijfstakpensioenfonds Waterbouw en Bedrijfstakpensioenfonds Bouw. We vroegen naar haar ervaringen in 2020, het jaar waarin het pensioenfonds werd geconfronteerd met de coronacrisis én het onverwachte verlies van zijn voorzitter. Maar we keken ook vooruit: wat zijn de plannen voor de komende jaren?

‘We hadden gedacht dat 2020 een rustig jaar zou worden, in ieder geval minder hectisch dan 2019. Dát jaar stond in het teken van de nieuwe uitvoeringsovereenkomst met de werkgever. Toen dat allemaal was geregeld, dachten we even dat we het wat kalmer aan konden doen.

Maar zo zie je maar weer: in de pensioenwereld is het nooit echt rustig. Al was het ditmaal iets dat niet direct met pensioen te maken had, maar alle pensioenfondsen wel raakte: de coronacrisis. Daar werden we vrij plotseling mee geconfronteerd.

Dan denk je gelijk twee dingen: wat betekent dit voor onze financiële situatie en dus het pensioen van onze deelnemers én hoe zorgen we ervoor dat het pensioenfonds min of meer gewoon doordraait? Operationeel moesten we veel aanpassen. We waren gewend regelmatig fysiek bij elkaar te komen, maar dat kon niet meer. We schakelden vrijwel direct over op video-vergaderen via Webex. Ik vind het verbazingwekkend hoe snel we zo’n omslag kunnen maken als het echt moet. Onder ‘dwang’ kun je blijkbaar veel voor elkaar krijgen. Mooi om mee te maken. Al is de behoefte om elkaar weer eens te zien erg groot.’

'We verloren veel geld op de beurs, maar herstelden gelukkig snel'

‘Vanaf maart kelderden de beurskoersen flink. In combinatie met de lage rentestand zorgde die koersval voor een sterke daling van onze dekkingsgraad. We begonnen het jaar met een actuele dekkingsgraad van 106,0%. Aan het begin van de coronacrisis leek er paniek uitgebroken, met name op de aandelenbeurzen. Ons dieptepunt was eind maart met een dekkingsgraad van 94,2%.

Het bestuur bleef ook toen rustig. We hielden vast aan ons beleid. Dat pakte goed uit. De dip bleek van korte duur. Onze aandelen stegen weer in waarde; zelfs de rente ging onverwacht iets omhoog. Vooral die rentestand heeft een sterke invloed op de hoogte van onze dekkingsgraad. Een lichte stijging of daling kan al een enorm effect hebben; de rente is echt een gigantische hefboom voor je dekkingsgraad. Uiteindelijk konden we een groot deel van onze verliezen in de tweede helft van 2020 goedmaken. Hierdoor eindigden we het jaar met een dekkingsgraad van 104,4%.’

'Het plotselinge overlijden van onze voorzitter was een enorme schok'

'Voor alle bestuursleden was 2020 ook een jaar met persoonlijk leed. Eind september overleed onze voorzitter Dirk Veenvliet totaal onverwacht. Dat was een gigantische schok. We zijn een klein bestuur, met 5 leden; we kennen elkaar door en door. Dirk viel van het ene op het andere moment weg. Daar waren we wel even stil van.

Maar ook nu moest het pensioenfonds blijven functioneren. We hebben allemaal onze schouders eronder gezet. Ik werd tijdelijk waarnemend voorzitter, hoewel de combinatie secretaris-voorzitter verre van ideaal is. Gelukkig konden we samen met de werkgever vrijwel direct op zoek naar een opvolger voor Dirk. Dat is gelukt; Dick Vis werd op 8 februari 2021 de nieuwe voorzitter.

Ik vind dat we het weer aardig op de rails hebben. De samenwerking binnen het bestuur is uitstekend. Dat geldt ook voor de samenwerking met het verantwoordingsorgaan, de werkgever en de werknemersorganisaties. Voor de deelnemers is het goed om te weten dat een verlaging van de pensioenen op dit moment niet aan de orde is. Maar het pensioenfonds is zeker nog niet uit herstel; we blijven kwetsbaar. Al is onze dekkingsraad de eerste maanden verder gestegen, tot 111,9% eind april 2021. Dat is hoger dan de stand van begin 2020.’

'We hebben veel contact met onze deelnemers, dat is het voordeel van een ondernemingspensioenfonds'

‘Astellas heeft twee vestigingen in Nederland, in Leiden en Meppel. Medewerkers van beide vestigingen zitten in het bestuur en het verantwoordingsorgaan; de gepensioneerden zijn ook in beide vertegenwoordigd. Dat is echt een voordeel van een onderneming met een eigen pensioenfonds. Het maakt het contact met deelnemers normaal gesproken erg makkelijk. In 2020 was dat natuurlijk lastiger, omdat iedereen thuis aan het werk was. Hopelijk is dat nu snel anders.

Een ondernemingspensioenfonds heeft dus zeker voordelen. Tegelijkertijd moeten we ons afvragen hoe lang we dit nog vol kunnen houden. We zijn een klein pensioenfonds, met in totaal nog geen 1.000 deelnemers. En de eisen voor pensioenfondsen worden steeds zwaarder.

Is ons pensioenfonds nog wel toekomstbestendig, of moeten we de pensioenregeling ergens anders onderbrengen? Dat betekent veel overleggen met de sociale partners. We doen het uiteindelijk voor het pensioen van onze deelnemers. Als stoppen met het eigen pensioenfonds financieel gunstiger is, moeten we dat zeker overwegen. Dat houdt ons nu bezig. Wat willen onze deelnemers? Dat gaan we binnenkort onderzoeken.

We gaan de deelnemers ook meer betrekken bij ons MVB-beleid, maatschappelijk verantwoord beleggen. Daar is bij onze deelnemers zeker belangstelling voor; het pensioenfonds hecht er ook veel waarde aan. Dus daar gaan we de komende maanden mee aan de slag. En het nieuwe pensioenstelsel komt natuurlijk ook op ons af. Als je in de pensioenwereld werkt hoef je je echt nooit te vervelen!’